Bulaşıcı Hastalıklardan Korunma Yolları

Bulaşıcı Hastalıklardan Korunma Yolları Nelerdir?

Bulaşıcı Hastalıklar:

Bulaşıcı hastalık ya da enfeksiyon hastalıkları, herhangi bir yolla insana geçme özelliğindeki hastalık yapıcı mikropların veya parazitlerin vücuda girmesiyle ortaya çıkan hastalıklardır. Bulaşıcı hastalığa yakalanan kişilerin iyileşme çabalarının yanı sıra hastalığın yayılmasını önlemek için de dikkatli hareket etmesi çok önemlidir.

Bulaşıcı Hastalıklar Nasıl Bulaşır? 

Hastalığı yapan organizmalar, virüsler, bakteriler, riketsialar, mantarlar olabilir. Bütün bulaşıcı hastalıklar bir veya birkaç yolla insana geçebilme özelliğindedir. İnsandan insana, hayvandan insana olduğu gibi, topraktan insana da bulaşma gerçekleşebilir. 

Alınması Gereken Önlemler:

Doğal afetlerde fiziki çevre bozulduğu için bulaşıcı hastalıkların yaygınlaşması çok kolaylaşır. Bu nedenle bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkmaması için alınacak önlemler şunlardır:

• Barınma ihtiyacı mutlaka giderilmelidir.
• Temiz su sağlanmalıdır. Suların temiz olduğundan emin olmuyorsa sular kaynatılmalıdır.
• Çöp ve kirli atıklar yerleşim birimlerinin dışına çıkarılarak yok edilmelidir.
• Çiğ yenen sebze ve meyveler iyice yıkanmalıdır.
• Beslenme ve kişisel temizliğe özen gösterilmelidir.
• Bu hususlara dikkat edildiği takdirde enfeksiyon kapma veya bulaşıcı hastalıklardan korunursunuz.
• Kaynağa Yönelik Önlemler.
• Öncelikle hastalık kaynağı belirlenmelidir.

Hasta insan tecrit edilerek sağlam insanlara hastalığın bulaşması önlenir.

Tecrit: Bulaşıcı hastalığa yakalananların, hastalığın bulaşma süresi boyunca sağlıklı insanlardan ayrı tutulmasıdır.

Karantina: Hastayla şüpheli temasta bulunan kişilerin de hastalığın kuluçka süresince sağlıklı insanlardan ayrı tutulmasıdır.

Bulaşma Yoluna Yönelik Önlemler:

Hava yoluyla ve damlacık enfeksiyonu ile bulaşan hastalıklarda, bulaşma süresince hastanın tecridi gerekir. Sağlam kişiler hasta ile aynı kapalı ortamda kalmamalı, aynı havayı solumamalıdır.

Kanla bulaşan hastalıklarda, hasta kanıyla temastan kaçınılmalıdır.

Vektörlerle bulaşan hastalıklarda vektörlerin ve bunların ürediği ortamların yok edilmesi önemlidir.

Eşyalarla bulaşan hastalıklarda, hastaya ait eşyaların ortak kullanılmaması gerekir.

Su yoluyla bulaşan hastalıklarda, lağım ve çöp sularının karıştığı sular kullanılmamalı, içme suları kaynatılmalı, çiğ yiyecek, sebze ve meyveler çok iyi yıkanmalı, sağlıklı su şebekesi sağlanmalı ve sular klorlanmalıdır.

Sağlam Kişiye Yönelik Önlemler:

1. Bağışıklama: Doğal yolla, hastalığı geçirerek veya aşılama yoluyla vücutta hastalığa karşı antikorlar oluşturarak sağlanır.
2. İlaçla korunma: Bulaşıcı hastalıkların sık görüldüğü bölgelere gidecek kişilere uygulanır.
3. Erken tanı: Tedaviyi kolaylaştırır ve salgın oluşumunu engeller.
4. Beslenme: Yeterli ve dengeli beslenme hastalıklara karşı vücut direncini yükseltir.
5. Aile planlaması: Çok çocuklu ailelerde çocuk bakımı, ekonomik seviye, annenin sağlığı, hayat ve sağlık standardı düşer.
6. Kişisel temizlik: El, vücut ve tuvalet temizliği kurallarına uyulmalıdır. Tırnaklar kesilmeli, temiz çamaşırlar kullanılmalıdır.
7. Sağlık eğitimi: Kişinin sağlığını koruyabilmesi, sağlık eğitimi verilmesiyle başarılabilir.

Evde Hasta Bakımı:

Bulaşıcı hastalıkların şiddeti değişik olabilir. Bulaşıcı hastalığa yakalanan kişilerin hastanede yatarak tedavi görmeleri her zaman mümkün değildir. Hafif ve orta şiddetle seyreden hastalıklarda hastalar genellikle evde tedavi edilir. Evde tedavileri yapılacak hastaların bakımı , doktor tavsiyeleri doğrultusunda yapılmalıdır. Ayrıca bakımı yapacak kişinin de bazı temel bakım prensiplerini bilmesi gerekir.

İlaç Kullanımı:

İlaçlar doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

Doktora danışılmadan bırakılmamalıdır.

Her ilacın yararının dışında biraz da olsa zararı da vardır. İlaçlar aşırı dozda ve gereksiz yere kullanılmamalıdır.

İlaçlar amacı doğrultusunda kullanılmalıdır.

Hastaya ilaç veren kişi hastanın ilacı içip içmediğini kontrol etmelidir.

Hasta Odası:

Evde hasta bakımı yapılırken gürültüden uzak, aydınlık ve kolay havalanabilen bir oda seçilmesi gerekir. Hasta odası sık sık havalandırılmalı, güneşlendirilmelidir. Hastanın uygun şartlarda istirahatının tedavi sürecine olumlu katkıda bulunacağı unutulmamalıdır. Çok sıcak odalarda hastanın ateşinin yükseleceği hatırlanmalıdır.

Ateş ve Nabız Takibi:

Ateş beden termometresiyle dil altından koltuk altından kasıktan veya makattan ölçülebilir, vücut ısısının 1 derece yükselmesiyle nabız 20 tane artar.

Hasta takibinde nabız sayımı büyük önem taşır. Hastalığın seyrine ve hastanın ateşine göre nabız sayısı değişir. Kalp atımlarının en kolay sayılabileceği yerler şakaklar, el bileğinin iç kısmı ve ayaklar üzerinde yüzeysel atardamarlardır.

Beslenme:

Evde hasta bakımında yeterli ve dengeli beslenme hastalığın tedavisi için önemlidir. Hastaların genelde iştahı azaldığında beslenme buna uygun olmalıdır. Hastaların iştahsız olması nedeniyle az ve sık yemek verilmelidir. Evde hasta bakımı sırasında hastalığa uygun olarak hekim veya doktor tarafından verilen beslenme şekli uygulanır. Diğer bir ifadeyle bazı hastalıklar için özel beslenme uygulanır.

Tecrit:

Evde hastaya bakılırken, hastalığın sağlam kişilere bulaşmasını önlemek için önce hastanın odası ayrılmalıdır. Hastanın yanına sadece bakmakla görevli kişi girmelidir. Bu kişi hastanın yanına girerken ve hastaya bakarken ayrı elbise giymelidir.

Mikroplardan Arındırma:

Hasta bakımında temizlik ve dezenfeksiyon, hem bakım hem de hastalığın yayılmasında büyük önem taşır. Bu amaçla hasta odasının ve eşyalarının temizliğine büyük önem verilmelidir. Hastanın odası yeterince havalandırılmalı ve güneş alması sağlanmalıdır. Çünkü güneş ışınlarının mikrop öldürücü etkisi vardır. Zaman zaman hastanın çarşafları ve çamaşırı da güneşlendirilmelidir. Hastanın kirlenen çamaşırları evdeki diğer kişilerin çamaşırlarına karıştırılmadan ayrı biriktirilmeli ve ayrı yıkanmalıdır. Hastanın çamaşırları yıkanırken kaynatılmalı veya dezenfektan madde içinde belli süre bekletilerek mikroplarından arındırılmalıdır.